چنانچه سازنده آپارتمانی را بفروشد، حتی پس از چندین سال، آخرین مالک می تواند بابت عدم استفاده از تجهیزات باکیفیت و یا تجهیزات غیر استاندارد و حتی استفاده از تجهیزی که ظرفیت مورد نیاز را برآورده نمی کند (از قبیل سیم و کابل و ظرفیت پکیچ، داکت اسپلیت، چیلر) از سازنده شکایت نماید. در این مقاله ما به بررسی تست های بدو تحویل ساختمان در زمان بهره برداری و الزامات تاسیسات الکتریکی ساختمان و اطمینان از اجرای صحیح تجهیزات الکتریکال و اطمینان از عملکرد تجهیزات حفاظتی و استانداردها و تست های انجام شده خواهیم پرداخت.

انجام تست ها کمک می کنند تا سازنده اطمینان خاطر داشته باشد که:
1- متریال ها و تجهیزات خریداری شده استاندارد و با کیفیت هستند یا خیر؟
2- اجرا و طراحی و ساخت به درستی انجام شده است یا خیر؟
شایان ذکر است پس از انجام تست ها، چنانچه متریال های خریداری شده بی کیفیت یا غیراستاندارد باشد، سازنده می تواند از فروشنده و تولیدکننده ادعای خسارت نماید.

تست الکتریکال
مهمترین هدف از انجام تست های ساختمانی اعم از جوش وبتن و ... اطمینان خاطر از ساخت، ساختمانی با کیفیت است تا از بروز حوادث پس از بهره برداری جلوگیری شود زیرا:

در صورت بروزهر گونه حادثه درصد تقصیر برای سازنده، مالک، ناظر، طراح و ... خواهد بود.

الزامات آزمون های الکتریکال

طبق تصویر ذیل این آزمون ها بر اساس مبحث13، بند 13-3-5 تحت عنوان "آزمون های اولیه و کنترل" و طبق استاندارد 60364-6 IEC تهیه شده است.
تست الکتریکال
همچنین طبق مبحث 22، فصل7(مراقبت و نگهداری تاسیسات برقی) آزمون های بند 22-7-8-1 الی 22-7-8-8 و 22-7-1 و 22-7-2 الزامی می باشد.
تست الکتریکال

چرا باید سازنده تست و تحویل الکتریکال را جدی بگیرد؟

مهمترین موضوعاتی که در تاسیسات برقی باید در نظر داشته باشید: بر طبق مقررات ملی علاوه بر نظارت چشمی، باید حتما تست در ساختمان های نوساز، یا ساختمان هایی که در تاسیسات الکتریکی آن ها تغییرات عمده ای صورت گرفته است این تست ها انجام شود.

  1. با نظارت و بازدید چشمی به تنهایی نمی توان پیوستگی هادی حفاظتی و پیوستگی هادی های فاز و نول را در کل سیم کشی ساختمان تشخیص داد.
  2. با نظارت و بازدید چشمی به تنهایی نمی توان اتصالات لوز کانکشن و چسبی در طول مسیرهادی و جاهایی که عایق سیم‌ها و اتصالات و سربندی‌ها زخمی و آسیب دیده اند را تشخیص داد.
  3. با نظارت و بازدید چشمی به تنهایی نمی توان از جنس سیم و کابل( خلوص مس و تعداد رشته ها) اطمینان حاصل نمود.
  4. با نظارت و بازدید چشمی به تنهایی نمی توان از اجرای صحیح ارت(میزان مقاومت الکترود زمین) اطمینان داشت.
  5. با نظارت و بازدید چشمی به تنهایی نمی توان تضمین شود که RCD در زمان مجاز قطع ایمن دارد.
  6. با نظارت و بازدید چشمی به تنهایی نمی توان از صحیح بودن پلاریته اطمینان حاصل نمود.
  7. با نظارت و بازدید چشمی به تنهایی نمی توان تشخیص داد که آیا تایپ کلید مینیاتوری درست انتخاب شده و در صورت اتصال کوتاه در زمان مجاز قطع ایمن را دارد.
  8. با نظارت و بازدید چشمی به تنهایی نمی توان از افت ولتاژ مجاز تمام مدارات نهایی و توالی فاز در مدارات سه فاز اطمینان حاصل نمود.

چه آزمون های الکتریکالی برای ساختمان باید انجام شود؟

کلیه آزمون های استانداردی که بایستی در تست و تحویل انجام شوند به شرح ذیل می باشند:

1. آزمون پیوستگی هادی همبندی اصلی
هدف از انجام این آزمون:

  • اطمینان از پیوستگی و یکپارچه و صحیح بودن سطح مقطع و جنس هادی همبندی از ابتدا تا انتها مسیر می باشد.
  • باید مقاوت مسیر طوری باشد که که توانایی حذف ولتاژهای خطرناک در هنگام بروز خطا از روی تاسیسات همبند شده را داشته باشد.

2. آزمون پیوستگی هادی حفاظتی مدار:
این آزمون(تست) برای اطمینان از اتصال محکم و پیوسته هادی حفاظتی (PE) و اطمینان از پیوسته و صحیح بودن جنس و سطح مقطع هادی حفاظتی در هریک از مدارات برقی ساختمان می باشد.

3. آزمون مقاومت عایقی
این آزمون(تیت) برای اطمینان از استقامت عایق سیم و کابل ها در برابر سطح ولتاژ 500 ولت برای تاسیسات فششار ضعیف می باشد. در مدارات SELV , PELV ولتاژ تست عایقی 250 ولت است. با توجه به نوع عایق، با گذشت زمان مقاومت عایقی تاسیسات کاهش پیدا می کندو استفاده از انواع نوار چسب های الکتریکی علاوه بر اینکه غیر مجاز می باشند و حفاظت مکانیکی ندارند، به مرور باعث سستی اتصالات و ایجاد جریان نشتی و آتش سوزی می شود، همچنین بر اثر ضربه و فشارهای مکانیکی(کشش و تنش مکانیکی) عایق هادی‌های مدار آسیب دیده و در ساختمان‌های نوساز بر اثر تماس هادی برق‌دار با گچ مرطوب و همچنین وجود رطوبت در دیوار برای کلیدها و پریزها باعث کاهش مقاومت عایقی می شود.

4. آزمون صحت قطبیت(پلاریته)
هدف از انجام این آزمون اطمینان از اتصال سیم فاز به کنتاکت سمت راست پریزها و اطمینان از اتصال سیم فاز به وسایل حفاظتی، کلیدها و انتهای سرپیچ لامپ‌ها و اطمینان از ولتاژهای مثبت و منفی می‌باشد.

5. آزمون اندازه‌گیری مقاومت الکترود زمین
مطابق با بند پ 1-10-1 مبحث 13 مقررات ملی ساختمان در پایان کار احداث هر الکترود زمین و از آن پس به صورت دوره‌ای بایستی مقاومت کل آن را نسبت به جرم کلی زمین اندازه گیری و تست نمود.

6. آزمون عملکردی کلید (فیوز) محافظ جان یا کلیدهای جریان باقیمانده (RCD)
پس از تحویل ساختمان و یا پس از هر نوع تعمیر که به مدارات و تابلو توزیع واحد مربوط می‌شود تست کلید ‌RCD باید صورت گیرد و نبایستی به دکمه تست نصب شده بر روی تجهیز اکتفا نموده و با تست کلید ‌RCD از قطع کلید RCD در زمان مجاز اطمینان حاصل نمود که در صورتی‌که بین جریان رفت و برگشت اختلافی وجود داشته باشد، کلید ‌RCD مدار را در زمان مجاز قطع کند که این اختلاف جریان(نشتی) ممکن است به دلیل اتصال بدنه دستگاه‌های الکتریکی باشد که جریان به‌جای برگشت از سیم نول از طریق زمین به منبع بر می‌گرددیا از طریق راه بدن فردی که در تماس با قسمت‌های برق‌دار که با زمین تماس دارد ایجاد شود، که این جریان‌های نشتی کوچک که توسط کلید مینیاتوری قابل شناسایی نیستند از عوامل آتش‌سوزی می‌باشند.
بایست توجه داشته باشید: در تست x 0.5 برای نیم سیکل مثبت و منفی کلید ‌RCD عمل نمی‌کند. در تست x 1 برای نیم سیکل مثبت و منفی زمان عملکرد RCD کمتر از 300 ms صحیح است. در تست x 5 برای نیم سیکل مثبت و منفی زمان عملکرد کمتر از 40 ms صحیح است.

7. تست توالی فاز و افت ولتاژ
تاثیرات نوسانات برق بر دستگاه‌های گران قیمت و حساس تنها به افزایش شدت جریان محدود نشده و افت آن نیز ممکن است منجر به آسیب و خسارات شود. هنگام کاهش شدید جریان الکتریکی، این امکان وجو دارد که قطعه الکتریکی قادر به فعالیت در سطح بار کم نبوده که این موضوع موجب آسیب دیدن قسمت هایی از وسیله الکتریکی خواهد شد. علت این موضوع این است که جریان همواره به افزایش در مدار الکتریکی تمایل دارد و علاوه بر خرابی قطعات الکتریکی این احتمال وجود دارد که سیم ها استحکام خود را از دست داده و این خود می تواند به اتصال کوتاه و در نهایت آتش سوزی منجر گردد.

8. آزمون امپدانس حلقه اتصال کوتاه
قطع خودکار مدار(کلید مینیاتوری)در زمان مجاز مهمترین دلیل تست امپدانس حلقه اتصال کوتاه می باشد. تایپ کلید مینیاتوری(فیوز) باید به صورتی انتخاب گردد که در صورتی‌که اتصالی بین هادی فاز و بدنه‌‌های هادی و هادی حفاظتی و هادیحفاظتی-خنثی اتفاق بیافتد، مدار در زمان مجاز کمتر از 4/0 ثانیه قطع کند. ISC maxحداکثر جریان اتصال کوتاه تجهیزات و مدارات الکتریکی باید برای بدترین شرایط که مصادف است با عبور شدیدترین جریان از مدار کنترل شود تا توانایی مقاومت آنها در برابر این جریان‌ها تست و بررسی شود.
کابل‌ها، شینه‌ها، کلیدها، فیوزها و در اصل همه تجهیزات الکتریکی باید از این نظر تست شوند. ISC min حداقل جریان اتصال کوتاهوسایل(تجهیزات) حفاظتی باید برای اطمینان از اینکه در بدترین شرایط که در این حالت مصادف است با عبور ضعیف‌ترین جریان اتصال کوتاه بین یک فاز و هادی حفاظتی / نثی (PEN) یا حفاظتی (PE) یا بدنه هادی به موقع عمل خواهند کرد، تست و بررسی شوند. بسته به نوع مدار، وسایل حفاظتی در ساختمان ها باید مدار را حداکثر ظرف 0.4 ثانیه قطع کنند.

9. بررسی سیم ارت
به هر خروجی سیم ارت بصورت جداگانه متصل می‌گرددو هرگونه جریان الکتریکی خطرناک را به زمین منتقل و خنثی می‌کند.سیم ارت برای محافظت از وسایل برقی شما در برابر نوسانات یا مشکلات اضافه ولتاژ استفاده می‌گردد. سیم ارت یک مسیر اضافی برای جریان مدار الکتریکی به زمین ارائه می‌دهد تا در صورت اتصال کوتاه، برای کسی که با برق کار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، خطری ایجاد نکند. بدون سیم ارت، ممکن است جریان برق به جای انتقال به زمین از بدن فرد بگذرد و باعث ایجاد شوک و یا برق‌گرفتگی شود.